Een schuilkerk?

Op de website le site sur l'Art Roman en Bourgogne vond ik een verwijzing naar de voormalige kerk Saint-Odilon in Cluny, een kerk met één of twee sterren. De site onderscheidt gebouwen in een sterrensysteem, aflopend van 6 naar –gecombineerd- 1 & 2 sterren. Ter oriëntatie: Cluny III heeft er 6 en het muurtje in Bonnay (zie de vorige blog) heeft er 1 & 2.

Porte Saint-Odile in Cluny

We kennen Cluny intussen vrij goed, maar van de Saint-Odilon kerk had ik nog nooit gehoord; wel van de Saint-Odilon poort, of de Porte Saint-Odile.
Navraag bij Eduard leverde op dat het om de resten van het koor van een kerkje ging dat voor het eerst werd genoemd in 1075. De kapel is gewijd aan de 5de abt van Cluny, die in eind 1048 of begin 1049 overleed tijdens een bezoek aan de priorij van Souvigny (03 Allier), waar hij ook broederlijk naast zijn voorganger Saint-Mayeul begraven ligt.
Pas toen we wat meer informatie ontvingen over waar de kerk zich bevond kwam er een fakkeloptocht voorbij. Het ging om een travee van het koor, gesitueerd in een woonhuis aan de Rue du 19 Mars 1962, net buiten de Porte Saint-Odile.
Waren we niet ooit, toen we hier pas woonden, dus ergens rond 2005, in een woonhuis geweest daar in de buurt, dat bij uitzondering op de Journées du Patrimoine (monumentendagen) opengesteld was voor het publiek? En waren we toen niet wat teleurgesteld toen we uiteindelijk tegen betaling van € 1 even naar een paar in een muur ingebouwde kolommen met romaanse kapitelen en romaanse bogen hadden mogen kijken?

Graf van Saint-Odilon en Saint-Mayeul in Souvigny (03)

Het was niet zo moeilijk om onze stappen van toen te traceren. Inmiddels was het hek voorzien van een schildje met “Site Clunisien” en een ander met “Saint Odilon 1064” erop, zodat de plaats makkelijk te vinden was. En inderdaad, het was het huis waar we ooit eerder waren geweest. De vraag was, hoe kwamen we er deze keer in? Ik liep naar het woonhuis toe, zag dat er iemand binnen bezig was, en begon een beetje heen en weer te lopen in de hoop opgemerkt te worden. Dat gebeurde al vrij snel. De eigenares kwam naar buiten, vroeg wat we in haar tuin deden, en was tevreden met onze uitleg dat we het bordje hadden gezien, zéér geinteresseerd waren in romaanse kerken, en of we ook even binnen mochten kijken. Op haar vraag hoe we hier terecht waren gekomen flapte ik er opeens uit, dat we hier op vakantie waren, en dat we op een soort zoektocht waren naar romaanse kerken. Hoewel ze geen bezoekers verwachtte die dag mochten we toch even binnen kijken, en kregen daar uitleg over de oorsprong van de kerk. Ook mocht ik foto’s maken, onder strikte voorwaarde dat die niet op internet gepubliceerd zouden worden.
Grappig genoeg, nu we wisten dat we naar de resten van de oudste (nog bestaande) kerk in Cluny stonden te kijken, werd het geheel opeens een stuk interessanter dan de keer dat we die resten voor het eerst zagen.

Plaats van de voormalige kerk Saint-Odilon

Beloofd is beloofd: ik kan bij deze blog dus geen foto’s plaatsen dan die die een ieder vanaf de openbare weg kan maken. Ter compensatie een foto van de Porte Saint-Odile en een foto van het grafmonument van Saint-Odilon en Saint-Mayeul in Souvigny.
Voor degenen die deze kerk graag willen bezoeken: de eigenares is uiterst vriendelijk en laat graag de resten van haar romaanse kapel zien.
Mijn leugentje (om bestwil?) kreeg echter nog een staartje. Sinds ons tweede bezoek daar ben ik de dame in kwestie al 3 x opnieuw in Cluny tegen gekomen. En om op zo’n leugentje aangesproken te worden is niet erg aantrekkelijk. Het blijft voorlopig dus uitkijken en wegduiken geblazen als ik door Cluny loop!

Praktische informatie (met dank aan Eduard van Boxtel) :
Voormalige kapel (woonhuis) Saint-Odilon in Cluny, 11de eeuw, 0*

Voor onze eigen website klik hier.

De klaagmuur

Zoals ik al eerder zei, de website le site sur l'Art Roman en Bourgogne biedt een schat aan gegevens. Een van de eerste dingen die me opviel was dat de kerk van Bonnay werd genoemd met de volgende kwalificaties: gewijd aan Sainte-Marie; een voormalige kerk; een gebouw dat niet erg hoog scoort als het gaat om fraaie architectuur.
Ik ben niet katholiek, en ik weet niet erg veel af van bouwkunst. Ondanks dat laatste kan denk ik zelfs ik als leek wel zien dat die kerk niet erg veel ouder dan 150 jaar kan zijn. En aan welke heilige die moderne kerk gewijd zou zijn, daar heb ik al helemaal geen zicht op.

De nieuwe kerk in Bonnay

Eduard bood uitkomst. Met de bouw van de (Sainte-Marie) kerk van Bonnay werd begonnen in 1881. Echter, vóór die tijd was er nog een Sainte-Marie kerk geweest, die eind 19de eeuw werd afgebroken, en waarvan nog slechts een stukje muur rest waarbij de stenen in een soort visgraatpatroon zijn gemetseld (dit heet bij de kenners “Opus Spicatum”).
Ik ben gek op dat soort puzzeltjes, maar hoe vind je een stuk muur met een visgraatpatroon? Het patroon kende ik wel, dat had ik al eens gezien in een pre-romaanse kerk in Tournus, de Saint-Laurent.
Maar maakte de kerkmuur deel uit van een woonhuis, was het ingebouwd in de nieuwe kerk, kortom, hoe vind je zoiets?
Komt tijd, komt raad. Eerst vroegen we wat rond bij kennissen die in de buurt van Bonnay woonden, maar daar kregen we nul op het rekest.
Vervolgens vonden we uit, dat de mairie in Bonnay op dinsdagochtend open was, dus togen we naar het stadhuis van Bonnay. De burgemeester wist inderdaad waar het stuk muur stond. Dat was te vinden op de Place de l’Église, vlakbij de nieuwe kerk dus. Daar lag een stukje gras met wat struiken voor wat een stuk tuinmuur lijkt, en dat stukje tuinmuur, dat was het! Hij maakte wel duidelijk, dat elke overeenkomst met een volledige kerk op louter toeval beruste.
Enfin, we gingen op stap, en vonden inderdaad een muurtje van nog géén meter hoog en een aantal meters lang, waarin het visgraatpatroon duidelijk was te herkennen.
Een volledige fotoreportage is hier te vinden!
Als er nog meer van dit soort verborgen en/of verdwenen kerken zijn te vinden hier in de buurt, hoeven we ons in elk geval voorlopig niet te vervelen!

Praktische informatie (met dank aan Eduard van Boxtel) :
Voormalige kerk (ruïne) Sainte-Marie in Bonnay, 10de eeuw, 1* 

Voor onze eigen website klik hier.

De restanten van de oude kerk in Bonnay

Een nieuwe lente, een nieuwe blog

Enige tijd terug alweer stuitte ik op een website over romaanse architectuur in Bourgondië, le site sur l'Art Roman en Bourgogne, een onderwerp waar ik in principe wel in geïnteresserd ben. De site (in het Frans) gaf me de indruk dat het een inventarisatie was van alles wat er in Bourgondië op romaans gebied te zien valt. Let vooral op het woordje alles!
Wat doe je dan? Je zoekt als eerste het kerkje in je eigen dorp op. Niet gehinderd door enig geduld kon ik de kerk niet zo gauw vinden; een e-mailtje naar de webbeheerder (een Nederlander, Eduard van Boxtel) leerde al snel dat Chazelle wel degelijk werd genoemd in een lange lijst met kerken in dit gebied, hoewel daar (toen) nog geen foto’s van op zijn website stonden. (Nu dus wel!)

De kerk van Chazelle bij avond

Inmiddels heb ik regelmatig contact gehad met de betreffende man, en we zijn gekomen tot een voor beide partijen bevredigende samenwerking. Als ik iets wil weten over specifieke zaken vraag ik hem dat, en in ruil daaarvoor beschikt hij inmiddels over alle foto’s van de diverse romaanse kerken die ik in het verleden (voornamelijk in Saône-et-Loire) bezocht heb. En uiteraard streeft een ieder wel naar volledigheid, maar helemaal volledig is zoiets natuurlijk nooit.
Dat gezegd hebbende, de man beschikt over een grote kennis van wat hier zoal gebouwd is, en over een schat aan fotomateriaal en literatuur.
Tijdens de correspondentie over de foto’s die heen en weer vlogen vroeg Eduard zich af of ik “nog iets anders” met die foto’s van plan was in de toekomst. Daar had ik eigenlijk nooit over nagedacht, maar zolangzamerhand lijkt het me best wel leuk om van de diverse kerken waar iets van een persoonlijk verhaal aan vast zit, en dan bij voorkeur van de kerken die Eduard weliswaar noemt maar waarvan hij nog geen fotomateriaal op internet heeft staan, een stukje te schrijven. En daar begin ik dus mee in de volgende blog.

Praktische informatie (met dank aan Eduard van Boxtel) :
Kerk Notre-Dame in Chazelle (Cormatin), 12de eeuw, 3*

Voor onze eigen website klik hier.