zaterdag 17 mei 2014

Op de juiste tijd op de juiste plaats

Een tijdje terug kreeg ik een e-mail binnen van een dame van het Office de Tourisme van Buxy met de vraag of ze een paar van mijn foto’s van de romaanse kerk van Saint-Martin-du-Tartre mocht gebruiken voor een gidsje van romaanse kerken inde ccScc (samenwerkingsverband van een aantal gemeenten in de Zuid-Chalonnais).

ccScc
Ze was op zoek geweest naar foto’s op het internet en was zodoende via de site “Bourgogne Romane” op enkele van mijn foto's gestoten. Het boekje was een initiatief van de ccScc, nog niet eerder gepubliceerd, en zou de 19 romaanse kerken in het gebied inventariseren. De betreffende dame coördineerde de zaak, de begeleidende teksten werden samengesteld door een groep (Pastourisme) gespecialiseerd in de kerken van het diocees Autun, en de afdeling Chalon van een Franse club van foto-amateurs zou het fotomateriaal leveren; kortom, waar hadden ze in ’s hemelsnaam mijn foto’s van die kerk voor nodig? Zo’n goeie fotograaf ben ik nou ook weer niet!

2012 Saint-Martin-de-Tartre
Het antwoord was zowel logisch als simpel. Ik bezocht die kerk voor het eerst in oktober 2012, op een mistige dag. De kerk was toen gewoon open (dat is lang niet bij alle kerken in de buurt het geval), en ik kon dus naar hartenlust wat plaatjes van het interieur schieten. Ik bezoek in de loop van de tijd nogal wat kerken, en onthoud niet altijd of een bepaalde kerk open of dicht was geweest bij een vorige gelegenheid. Toen we dan ook in mei 2013 opnieuw in de buurt van de kerk waren, en het weer helder was, besloot ik wat nieuwe buitenfoto’s te maken. Ook stond de deur open, en voor de zekerheid ging ik toch nog even naar binnen, niet zeker wetende of ik die kerk ook al van binnen had gezien. Dat was weliswaar wel het geval, maar dit keer stonden koor en kruising in de steigers, en een aantal interessante zaken waren door de werkzaamheden aan het oog onttrokken.

2013/14 Saint-Martin-de-Tartre
Begin 2014, toen de fotoclub op pad was om de 19 kerken op de gevoelige plaat vast te leggen, waren de werkzaamheden nog steeds aan de gang, en konden ze dus geen goede interieur foto’s van deze kerk maken. En zo kwam ik dus opeens als reddende engel te voorschijn. De dame vroeg, en kreeg mijn toestemming om mijn foto’s te gebruiken, en in maart werd ik uitgenodigd voor de opening van een fototentoonstelling over de 19 kerken in het Office de Tourisme van Buxy, waar tevens het boekje gepresenteerd zou worden.

Speeches, speeches, speeches, speeches....
Een opening van een tentoonstelling in dit deel van Frankrijk gaat meestal gepaard met een aantal oeverloze toespraakjes, waarin uitgebreid dank wordt gezegd aan alle medewerkers, hun vrouwen, kinderen, dienstbodes, buren en huisdieren. Dat is even doorbijten, maar na een half uur, als je aandacht inmiddels volledig is afgedwaald, kregen alle aanwezigen een exemplaar van het boekje uitgereikt, en was het tijd voor het gebruikelijke glaasje Crémant de Bourgogne en bijbehorende hapjes.

Guide touristique
Het boekje ligt inmiddels te koop bij gemeentehuizen en Offices de Tourisme in de streek voor het luttele bedrag van 5 €. En aangezien ik geen commissie krijg van deze geweldige som gelds, kan ik zonder gewetensproblemen dit bijzonder fraai uitgevoerde boekje van 48 pagina’s warm aanbevelen. Het bevat inderdaad een schat aan informatie, waar anders niet of nauwelijks aan is te komen.


De betreffende 19 kerken liggen op slechts korte afstand van La Tuilerie de Chazelle.

zaterdag 3 mei 2014

Uiteindelijk toch opgegeven (Kom, Kees, 't is maar tijdelijk)

Een van de zaken waar ik lang naar op zoek ben geweest, maar die ik nooit heb kunnen vinden, is de Chapelle Saint-Nizier bij Jalogny.
De enige aanwijzing die ik kreeg via “Le site sur l'Art Roman en Bourgogne” was dat het om de resten van een kapel zou gaan in de buurt van een bron die genoemd was naar Saint-Nizier. Nu is Jalogny niet zo erg groot, dus….

Ergens in dit gebied...
De kerk van Jalogny hadden we in het verleden al gevonden, zonder enige moeite. Een kapel Saint-Pierre op een gelijknamige heuvel lag al wat moeilijker. De heuvel was vrij eenvoudig te vinden, maar van de kapelresten: geen spoor. Die kunnen uiteraard wel verborgen liggen in wat bosschages op de heuvel, of in iemands achtertuin, of onder een nieuw gebouwd huis.
In het dorp vonden we weliswaar een bron, maar die heette Fontaine des Chèvres. Daarmee leek de kous af te zijn. Tot ik ontdekte, dat de Franse Geoportail site, het kleine broertje van Google Earth, niet alleen satelliet- en luchtfoto’s toonde, maar ook een groot scala aan kaarten in een grote diversiteit aan nauwkeurigheid in voorraad had. Eén van de opties bleek de IGN-kaart te zijn, die vergelijkbaar is met de Nederlandse stafkaart. Op die IGN-kaart lag, tussen Jalogny en het gehucht Vaux in, een stuk weiland waar de naam Saint-Nizier in stond.

Luchtfoto van ruwweg hetzelfde gebied
Toen we daar weer eens een keer in de buurt waren, kwamen we een boer op een tractor tegen die wist dat de bron aan de rand van het bos lag waar we vlak voor stonden, niet al te ver weg van waar we hem ontmoetten (zie de rode cirkel met no. 1 op de onderste IGN-kaart). We besloten in de aangegeven richting te rijden, in de richting van de rode cirkel met het cijfer 4 erbij, sloegen daar rechtsaf, en sloegen op de volgende kruising bij het getal 323 weer rechtsaf, het bos in. Onderweg was ons niets opgevallen, en vanwege de hoeveelheid regen die er was gevallen, was het niet goed mogelijk het bos in te gaan, en een tocht langs de bosrand leverde verder niets op (zie de rode ellips met het cijfer 2 erin).
Thuis gekomen bekeek ik de kaart opnieuw, en zag daar, aan de noordkant van de betreffende weg, een blauwe stippellijn lopen: water dus! Waar rook is, is vuur, en waar water loopt, is ergens een bron. Op een tocht met beter weer en drogere grond gingen we het bos in, en zochten we (tevergeefs) naar een bron aan de kant waar volgens de IGN-kaart water stroomde.

Cassini : Saint-Nizier ligt iets rechts van Vaux
Inmiddels was ik er achter gekomen, dat Geoportail ook de mogelijkheid bood om de Cassini kaarten te raadplegen, gemaakt door de 18de eeuwse Franse cartograaf César-François Cassini. Deze kaart toonde wel degelijk een kapel genaamd Saint-Nizier, die niet lag waar we dachten, maar aan een pad dat op de IGN-kaart aangeduid stond als een pad in gebruik bij de pelgrims naar Santiago de Compostella (zie de rode cirkel met no. 3 op de onderste IGN-kaart).
En opnieuw togen we richting Jalogny-Vaux, en opnieuw tevergeefs. En toch moest die vermaledijde kapel, of wat er nog van over is, ergens daar in de buurt liggen…

Grotere uitsnede uit IGN-kaart
Een laatste brainwave kreeg ik toen ik weer op de kaart keek. Niet gehinderd door een goed geheugen voor plaatsen waar ik ooit geweest ben zag ik, aan de bosrand (daar waar de rode cirkel met het cijfer 1 staat) een plek met wat gebouwen, waar best een bron of een ruïne bij zou kunnen zitten. Toen ik dat verheugd meldde aan mijn geleerde assistente zette die een domper op de feestvreugde met de mededeling dat het dáár allemaal ooit begonnen was. Toch, want je weet maar nooit, reden we terug naar die plek op de kaart. Nodeloos te zeggen dat daar inderdaad de boerderij lag waar we de boer voor het eerst ontmoet hadden. Maar.... op weg erheen, daar waar een rode cirkel met het cijfer 4 staat, had ik uit mijn ooghoek een cilindrisch gebouwtje gezien. En terugrijdend vonden we op die hoek inderdaad een afgedekt cilindrisch bouwsel, met een deurtje erin. Door de deur glurend bleek de put, want dat was het, weliswaar droog te staan, maar als "bewijs' dat het inderdaad een put was, stond er een emmer in. Waarmee ik officiëel de zoektocht naat Saint-Nizier voor gesloten verklaar.

De bron Saint-Nizier(?) - Jalogny
Voor de gasten van La Tuilerie de Chazelle die als eerste de kapel Saint-Pierre of nog beter, de juiste plaats van Saint-Nizier kunnen vinden, staat er een flesje wijn in de koelkast!