zaterdag 19 oktober 2013

Hoe vind je een kerk?

L'Abergement-de-Cuisery
Ik ben een tijd lang bezig geweest met het maken van een interactieve kaart van o.a. Saône-et-Loire, waar je eenvoudig op kunt zien waar zich ergens een romaanse kerk bevindt. De basis voor de kaarten vormt de inventarisastie van romaanse kerken in Bourgogne op "Le site sur l'Art Roman en Bourgogne".
Dat klinkt toch wel eenvoudiger dan het in werkelijkheid is.
Allereerst heb je als gegeven een plaatsnaam, en soms een postcode. Zo'n plaatsnaam, bij voorkeur samen met een postcode brengt je in Google maps of in Geoportail, een Franse soortgenoot van Google Earth, min of meer op de plaats van bestemming.
Bij kleinere plaatsen ga je dan op zo'n lucht- of satellietfoto op zoek naar een kerk.
Chapaize
Die is vaak herkenbaar (maar lang niet altijd!) aan een kruisvormige plattegrond, aan het feit dat de as van de kerk een (min of meer) west-oost as is en dat aan het oostelijke einde de kerk afgesloten wordt door een vaak half-cirkelvormig chevet. Als er in de straatnaam ook nog het woord église voorkomt zit je vaak gebakken. Een schoolvoorbeeld van zo'n kerk is bijvoorbeeld die in L'Abergement-de-Cuisery. Klik op de foto's voor een vergroting.
Een andere weggever is dat een kerk vaak, (maar zeker niet (meer) altijd naast of op een kerkhof ligt, zoals goed te zien is aan de kerk in Chapaize.
Cathédrale - Autun
Dat niet alle kerken zo eenvoudig op die manier te vinden te vinden zijn is goed te zien aan de kathedraal van Autun. De oriëntatie is eerder noord-zuid dan west-oost, heeft geen duidelijke kruisvorm, en een halfrond chevet is niet of nauwelijks zichtbaar op de foto... Gelukkig geeft bijvoorbeeld Google maps meteen de goede plaats aan als je "Autun kathedraal" in de zoekbalk intypt.


Trivy
Een ander aardig voorbeeld is de kerk in Trivy. Die is weliswaar goed herkenbaar als kerk, maar ligt nog duidelijker noord-zuid geöriënteerd dan de kathedraal van Autun. De oostelijke arm van het kruis heeft een halfcirkelvormige beëindiging. Deze kerk was oorspronkelijk wel degelijk west-oost geörienteerd. De huidige halfronde zijkapel was toen het chevet; en toen de kerk te klein werd en het schip werd afgebroken, werd de oorspronkelijke apsis gebruikt als zijkapel, en werd het nieuwe schip noord-zuid gebouwd omdat er in die richting meer ruimte was. Het voormalige chevet werd daarmee gedegradeerd tot zijkapel.
Chapelle Saint-Nicolas - Autun
Een kapel is vaak nog lastiger te vinden, omdat daarbij heel vaak de kruisvorm, het chevet en de oriëntatie niet kloppen. Dat is goed te zien op de Chapelle Saint-Nicolas in Autun. Ook hier biedt dan vaak een straatnaam, het intypen van "Chapelle Saint-Nicolas" in Google maps, of het vragen aan iemand die over voldoende kennis of literatuur over het onderwerp beschikt, soelaas.


IGN zoom niveau 1 - Chazelle
Gewone kaarten zijn ook vaak een goed hulpmiddel. Op de Michelin wegenkaart en de IGN wandelkaarten staan de kerken vaak redelijk goed aangegeven, zodat je in elk geval weet aan welke kant van de weg en het dorp je moet zoeken. De al eerder genoemde Franse website Geoportail.fr heeft nog meer opties beschikbaar. De site start op met een satelietbeeld, maar biedt links een menu met een aantal kaart opties.
IGN zoom niveau 2 - Chazelle
De bovenste optie is de IGN kaart. Als voorbeeld hoe een kerk te vinden via Geopoartail heb ik de kerk van Chazelle gebruikt, omdat ik die blindelings kan vinden, ook zonder kaart.
Als ik in de zoekbalk "71460 Chazelle, Cormatin" intyp, kom ik op zoomniveau 1 terecht. Daaruit is goed te zien waar de kerk bij benadering ligt. Zoom ik een paar stapjes verder in, kom op de "normale" IGN wandelkaart terecht.

IGN zoom niveau 3 - Chazelle
 Dit zoomniveau 2 geeft al beter aan waar de kerk ligt, hoewel die op deze schaal alleen eenvoudig te vinden is als je uit niveau 1 weet waar de kerk ongeveer ligt. Verder inzoomen naar niveau 3 maakt de kerk heel duidelijk zichtbaar, als je weet dat kerkhoven donkerviolet worden aangegeven en kerken paars. Als je eenmaal zover bent, is de kerk van Chazelle op de satellietfoto erg eenvoudig te traceren.

Satellietfoto - Chazelle
Ik ben hier overigens al doende achter gekomen; zeker toen ik net begon met die interactieve kaarten zoals die van Saône-et-Loire heb ik heel veel moeten vragen aan de webmaster Eduard van Boxtel van "Le site sur l'Art Roman en Bourgogne".
En uiteindelijk kunnen Eduard en ik zeggen dat we er met ons tweeën uitstekend uit zijn gekomen!

De kerk van Chazelle is ook makkelijk te vinden als je even navraag doet bij de eigenaars van La Tuilerie de Chazelle.

zaterdag 5 oktober 2013

Opnieuw de Beaujolais

De vorige keer dat we in de Beaujolais waren was niet alléén om een paar romaanse kerken te bezoeken; we waren ook op bedevaart naar Clochemerle. En omdat het opnemingsvermogen van een mens als het aankomt op romaanse kerken niet onbeperkt is, besloten we de paar kerken die echt de moeite waard leken en die dus nog op ons lijstje stonden te bewaren voor een andere keer.
Op een mooie dag laadden we de auto in en reden we opnieuw richting Beaujolais. De eerste stop was Beaujeu, de "hoofdstad" van de Beaujolais. De reisgids gaf aan dat de klokkentoren van de Saint-Nicolas in Beaujeu (1130) bijzonder was, en dat klopte ook.

Clocher - Beaujeu
Van Beaujeu ging de tocht richting huis, met als eerste stop na Beaujeu Avenas. Avenas ligt aan de oude Romeinse heirbaan die Autun met Lyon verbond, en heeft een laat 12de eeuwse kerk, de Notre-Dame-de-l'Assomption. De kerk op zich is niet onaardig, maar het pièce de résistance daar is toch ongetwijfeld het witte, kalkstenen altaar. De voorkant van het altaar toont Christus, gezeten in een mandorla met op de hoeken daarvan de tetramorf.
Aan elke kant van de mandorla zijn 6 zittende apostelen afgebeeld. De zijkanten van het altaar tonen scènes uit het leven van Maria (de linkerkant) terwijl de rechterkant de donor, waarschijnlijk koning Lodewijk VII, toont, hoewel de inscriptie daar niets over zegt (de rechterkant).

Altaar - Avenas
De laatste twee kerken, die van Ouroux en Saint-Mamert worden zelfs niet in mijn Michelingids genoemd, dus kan ik daar weinig anders over zeggen dan dat ook dit heel aardige kerken zijn.
De Saint-Antoine in Ouroux heeft interessante arcatures in de apsis. Het oorspronkelijke schip lijkt volledig te zijn herbouwd.

Arcature - Ouroux

De Saint-Jean-Baptiste in Saint-Mamert (1095-1105) is op het schip na nog in de oorspronkelijke staat. Het oorspronkelijke schip was breder, wat nog te zien is aan één van de dichtgemetselde passages berrichons. Over deze kerk was een brochure beschikbaar, vandaar de details over de bouwtijd.

Passage berrichon - Saint-Mamert

Een overzicht van een aantal kerken in de Beaujolais is op deze kaart te vinden.

En het was ons opniew gelukt tijdens deze tweede tocht door dit gebied: de hele dag tussen de wijngaarden door te rijden, en thuis te komen zonder ook maar één druppel Beaujolais te hebben genuttigd!

Voor onze eigen website, klik hier.